Programmaplan

Strategisch doel 3:
Onze 0-23 jarige Almeloërs groeien gezonder en vitaler op en ze ontwikkelen hun talenten beter.
Leerlingen met lager opgeleide ouders halen, ondanks gelijke cognitieve capaciteiten, op een lager niveau een diploma dan hun leeftijdsgenoten met hoog opgeleide ouders. Als gemeente Almelo hechten we grote waarde aan het creëren van gelijke kansen voor alle kinderen en jongeren in de stad. Kinderen hebben meer kansen om hun mogelijkheden te ontwikkelen als school, opvang, wijkvoorzieningen en thuis daar actief op gericht zijn. Samenwerking tussen die leefsferen en soepele overgangen tussen de verschillende voorzieningen die kinderen in hun ontwikkeling doorlopen, dragen aan die kansen bij.
Onderwijsongelijkheid blijkt een hardnekkig en complex probleem. Dit komt mede doordat kansengelijkheid niet wordt veroorzaakt door één enkele factor. Kansenongelijkheid zit geworteld in de maatschappij, in verschillende onderliggende mechanismen in de leefwerelden van kinderen en jongeren. Het zit in 'het systeem', de wijk en de sociale omgeving van leerlingen.
Het onderwijs kan deze ongelijkheid niet volledig compenseren. Voor meer gelijke kansen zijn ook andere partijen aan zet. Goede samenwerkingsstructuren met ketenpartners en doorlopende lijnen van welzijn en zorg zijn onmisbaar om als één van de spelers in een groter systeem bij te dragen aan het bereiken van ons doel.

Wat hebben we in 2023 bereikt?

• De ketenaanpak is uitgebreid met een samenwerkingsstructuur rondom kinderen in de leeftijd 12-18 jaar
  Omdat we zien dat er extra aandacht nodig is voor de leeftijdsgroep 12-18 jarigen (stijging in indicatief maatwerk vanaf 12 jaar, lagere deelname aan sport en cultuuractiviteiten en verhoogde kans om betrokken te raken bij criminaliteit) is een samenwerkingsstructuur voor het voortgezet onderwijs en aanverwante partijen opgezet. Dit netwerk heeft gezamenlijk doelen met elkaar geformuleerd en werkt deze doelen met een werkgroep verder uit in de benodigde acties. De rijke schooldag binnen het voortgezet onderwijs is de actie waarmee deze werkgroep is gestart. In 2023 zijn de voorbereidingen afgerond om hiermee op Het Alma college, Het Zone College, het Praktijkonderwijs en de Internationale Schakelklas vanaf januari 2024 te kunnen beginnen. De keuze voor deze 4 scholen is samen met het netwerk gemaakt. Het praktijkonderwijs en de Internationale Schakelklas bleken hiervoor in aanmerking te komen via de rijkssubsidie School en omgeving. De andere 2 scholen betalen we uit gemeentelijke middelen.

De ketenaanpak voor de jonge jeugd bestaat al een aantal jaren onder de aanpak Het Jonge Kind. Beide overlegvormen worden bij elkaar gebracht om ook op de thema’s die gaan over de doorgaande lijn van het basis- naar het voortgezet onderwijs afspraken met elkaar te kunnen maken. Een van deze thema’s is het bevorderen van kansengelijkheid in de doorgang van basis- naar voortgezet onderwijs. Dit is genoemd als onderwerp voor 2023, maar zijn we nog niet aan toegekomen.

• Forse uitbreiding van het naschools aanbod binnen het project school en omgeving basisschool
  Met het project school en omgeving dragen we met de lokale coalitie, bestaande uit het onderwijs, welzijn, kinderopvang en gemeente, bij aan deze verbinding door bij te dragen aan de ontwikkeling van kinderen. Met behulp van de landelijke subsidie voor school en omgeving, is een wekelijks aanbod gerealiseerd gedurende schoolweken (uitbreiding in uren) op en in de nabijheid van 8 basisscholen, is het aanbod ook voor de groepen 1 en 2 toegankelijk gemaakt (uitbreiding in doelgroep) en is het aanbod uitgebreid met activiteiten vanuit de bibliotheek en Heracles (uitbreiding aanbod). De activiteiten zijn aangesloten bij de wensen vanuit de verschillende deelnemende scholen (verbeteren van de kwaliteit). De BSO is geïntegreerd in de aanpak door het laten deelnemen van de BSO-kinderen als ook het aanbod op de BSO locaties te organiseren (uitbreiden in doelgroep).
  Binnen het project zet het Rijk in op lerende netwerken, bestaande uit inspiratiebijeenkomsten, vragenuurtjes en kennissessies. Wij brengen onze lokale ervaringen hier actief in en trekken lering uit de inbreng van ervaringen die elders in Nederland worden opgedaan.
• Doorontwikkeling kindcentrum
  De stuurgroep Het Jonge Kind heeft zomer 2023 de visie op kindcentra vastgesteld. In de uitwerking wordt intensief met elkaar samengewerkt. De samenwerking betreft onderwijs, welzijn, buitenschoolse opvang en kinderopvang (en dus ook voorschoolse educatie). De partners werken intensief samen aan de toekomst van het kind. Hierbij sluiten extra partners aan en werken naar behoefte ook samen. Te denken valt aan bijvoorbeeld Avedan of de bibliotheek. Ook organisaties die zich met educatie bezighouden, bijvoorbeeld op het gebied van natuur en milieu, sport en bewegen, kunst en cultuur, burgerschap,  wetenschap en techniek kunnen hier deel van uit maken. De structuur van integrale kindcentra op wijkniveau (en niet stadsdeelniveau) is losgelaten. Een kindcentrum bestaat minimaal uit 1 school en 1 kinderopvangpartner en vormt een geheel met de partijen die rondom deze locatie met elkaar samenwerken. De consequenties van deze keuze worden verder uitgewerkt door de werkgroep Het Jonge Kind.
• Ontwikkelplan Het jonge kind
  Vanuit de praktijk en in de stuurgroep Het jonge kind (HJK) kwamen signalen dat steeds meer jonge kinderen in Almelo een achterstand hebben en dat deze achterstanden toenemen. In maart 2023 is een ontwikkelplan door de werkgroep het jonge kind opgeleverd met als doel om kinderen en hun ouders  te ondersteunen in hun ontwikkeling. Zodat elk kind de kans krijgt om zijn talenten te ontwikkelen en op te groeien in een kansrijke omgeving.
  De gemeente heeft in 2022 twee onderzoeken laten uitvoeren naar de uitvoering van het huidige OnderwijsAchterstandenBeleid (OAB) in Almelo. Het adviesbureau Oberon schetst de zwaardere uitdaging voor het onderwijs en de peuteropvang in Almelo door een grotere doelgroep dan landelijk (22% t.o.v. 15%). Ook in de armoedecijfers zien we dat Almelo een zwaardere populatie kent (toename in 2019 van 10% t.o.v. landelijk 8%).
  In het tweede adviesrapport ‘Zorgondersteuning Voorschoolse Educatie (VE)’ geeft Innovatie nul13 adviezen over de knelpunten en ondersteuningsbehoeften in de peuteropvang. Bij dit onderzoek naar de toename van zorgzwaarte binnen de peuteropvang is gekeken naar de ervaren knelpunten en mogelijke oplossingsrichtingen.
  De werkgroep Het jonge kind heeft de aanbevelingen uit beide rapporten vertaald naar een Ontwikkelplan Het Jonge Kind 2023-2026 en werkt aan de implementatie van de aanbevelingen. Met een van de aanbevelingen op het thema ouderbetrokkenheid is in 2023 een pilot gestart voor het  VVE ouderprogramma. Binnen deze pilot wordt maatwerk uitgevoerd op de locaties st. Egbertus/ POV Arendsboerweg, Step/POV J. van Campenstraat, Zegge/ POV Apollolaan. Per wijk maakt een team van IKC-coördinator/IB-voorschool/IB-basisschool/VVE thuis medewerker een ouderanalyse. Vanuit de ouderanalyse wordt gekeken aan welk maatwerk behoefte is. De focus van de pilot is: wat heeft de ouder nodig om het kind in de taalontwikkeling te ondersteunen.
• Op elke basisschool een bibliotheek stimuleert kinderen tot lezen, boekenbakken wekken de nieuwsgierigheid bij peuters op de peuteropvang
  Sinds medio 2023 heeft elke basisschool in Almelo een bibliotheek op school. Met de Bibliotheek op school slaan onderwijs, bibliotheek en gemeente de handen ineen en komt er dagelijks aandacht voor leesplezier op school en thuis. Een aantal basisscholen heeft de mogelijkheid gekregen om de boeken uit te lenen vanuit de bibliotheek op school. We willen kinderen en jongeren stimuleren om meer te lezen. Bibliotheek Almelo helpt met de inzet van deskundige leesconsulenten, inspirerende boeken en een goede digitale lees- en leeromgeving op basisscholen om dit te bereiken. Alle peuteropvanglocaties hebben boekenbakken gevuld met prentenboeken roulerend in het thema waarmee zij aan de slag zijn.
• Verlenging inzet activiteiten (waaronder het huiskamerproject voortgezet onderwijs) Nationaal Programma Onderwijs
  De gemeente Almelo heeft Avedan voor de periode 1 januari 2022 tot en met 31 december 2023 gesubsidieerd voor het wegwerken van onderwijsachterstanden veroorzaakt door Covid 19. Het college heeft in 2023 besloten deze inzet te verlengen tot het einde van het schooljaar 2023 – 2024. Met het verlengen van deze inzet kunnen we de tijd nemen om gezamenlijk te verkennen welke inzet we op welke wijze kunnen bestendigen in het licht van de hervormingsagenda jeugd.

• Kinderen in armoede
  Een nieuwe winterjas of schoenen kopen voor kinderen is niet voor elke ouder of verzorger vanzelfsprekend. Zeker in deze tijd waarin veel kosten stijgen. Met dit in ogenschouw zijn vanuit oude Klijnsmamiddelen via het jeugdfonds en de coaches financiën 1.122 fashioncheques uitgereikt aan gezinnen met kinderen. Deze bijdrage voorzag in een behoefte, het aantal uit te reiken cheques was snel uitgeput.
• 
  
  Krachten intern bundelen, door inzet op preventie en innovatie te verbinden aan de opgaven vanuit de hervormingsagenda jeugd
  De hervormingsagenda jeugd moet leiden tot het verbeteren van kwaliteit en passende en tijdige zorg voor kinderen en gezinnen en het op lange termijn betaalbaar houden van het stelsel. De beweging die hierin genoemd wordt is dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor vrij toegankelijke basisvoorzieningen voor lichtere jeugdhulpvragen, die mogelijk nu nog onder het geïndiceerde aanbod vallen.
  In oktober heeft een heisessie jeugd plaatsgevonden waarbij collega’s die zich bezighouden met dit thema vanuit de gezamenlijke missie: “Onze jeugd groeit gezond, veilig en kansrijk op” hebben gekeken naar trends en ontwikkelingen en de opgaven waar we voor staan.
  De nadere uitwerking van het vrij toegankelijk aanbod wordt vanuit het programma Sociaal en Vitaal in afstemming met de lijn uitgewerkt naar een actieplan voor Almelo. Hierbij kan gedacht worden aan het ontwikkelen van nieuw algemeen aanbod, zoals algemeen aanbod voor opvoedondersteuning. In 2023 is een onderzoek naar de wijze waarop de informele, voorliggende en professionele opvoedondersteuning in Almelo is georganiseerd afgerond. De resultaten en aanbevelingen uit dit onderzoek worden meegenomen in dit actieplan.
• Verkennen van de samenwerking op gelijke kansen met de drie Twentse steden
  Binnen Twente kennen ook de steden Enschede en Hengelo een vergelijkbaar beeld waar het gaat om de kansenongelijkheid. Er vindt een inhoudelijke verkenning plaats om de krachten tussen deze drie steden te bundelen.
  Vanuit deze inhoudelijke verkenningen bekijken we wat wij van het Rijk nodig hebben om dit duurzaam te kunnen doen en de wijze waarop we dit landelijk voor het voetlicht zouden kunnen krijgen.